Beja – zapomniania kochanka Lizbony, odrzucona siostra Évory. Melancholijna, piękna, prawdziwa, bez turystycznego zadęcia. Kwintesencja entropii. Zaskakuje zabytkami schowanymi wśród prozy życia i artystycznym potencjałem, który chciał oddychać pełna piersią, ale zdołał wziąć tylko kilka głębszych i imponujących wdechów w postaci awangardowych murali. Bezpretensjonalne oblicze Portugalii, raz po raz, skromnie zapełniające tomiki poezji Mário Beirão, barwami opowieści.
Beja – umiłowana przez Juliusza Cezara
O zaletach położenia Beja przekonali się w czasach prehistorycznych pierwsi osadnicy, których obecność została skwapliwie odnotowana przez Ptolemeusza i Polibiusza w ich zapiskach z połowy II wieku p.n.e. Urokowi miasta uległ również potężny Juliusz Cezar, który wybrał żyzne, zielone i spokojne ziemie, aby sformalizować pokój z Luzytanami (48 r. n.e.). Za jego panowania Beja zyskała status jednego z trzech rzymskich okręgów administracyjnych Luzytanii.
Miasto wytrwało w tej ważnej roli ekonomicznej i strategicznej przez okres panowania Suwów, Wizygotów oraz Maurów. W okresie rekonkwisty chrześcijańskiej Półwyspu Iberyjskiego, Beja została zdobyta przez wodza D. Afonso Henriquesa, by na wieki pozostać w rękach Portugalczyków.
Utalentowane dłonie i artystyczny kunszt rzeźbiarza Francisco Augusto Baptisty uwieczniły zawarcie pokoju między Rzymem a Luzytanami w formie dużej, wielokolorowe i imponującej mozaiki. Piękny ślad, upamiętniający ten podniosły moment, odnajdziemy dziś nad wejściem gmachu Caixa Geral de Depósitos.
Mozaika cieszy oko postacią Juliusza Cezara na tronie, który z powagą i namaszczeniem (właściwym władcy Cesarstwa Rzymskiego) przyjmuje hołd od Luzytańczyka uzbrojonego w miecz i tarczę. Wtedy to właśnie miasto znane jako Colonia Civitas Pacensis, zostało przemianowane na 'Pax Iulia’.
6 atrakcji w Beja, których nie można przegapić!
Poczuć spokój, posłuchać ciszy, zobaczyć oczami wyobraźni świetność miasta za czasów rzymskich– to warto zrobić w Beja. Dodatkowo możemy pysznie zjeść i wypić w lokalnych knajpkach, otoczeni przemiłą obsługą (dla której nie jesteśmy tylko turystycznym bankomatem do wyciśnięcia euro) i przyzwoitymi cenami. Na mapie Algarve to niestety rzadkość! Do pełni szczęśliwego pobytu możemy dodać obecność sztuki portugalskiej i zabytki, którymi nasycanie zmysłów do woli stanowi wręcz obowiązek.
Igreja de Santa Maria, Beja. To jeden z najstarszych kościołów w Beja. Za czasów panowania Maurów mógł się tu znajdować meczet miasta. Po ostatecznym zajęciu miasta przez chrześcijan w XIII wieku, portugalscy monarchowie prawdopodobnie zezwolili na budowę nowego kościoła, który zastąpił meczet.
Zamek w Beja i Torre de Menagem
Zamek w Beja to średniowieczna fortyfikacja, która jest najbardziej charakterystycznym i rozpoznawalnym zabytkiem miasta oraz głównym celem wycieczek turystycznych. To gotycka, masywna warownia, której budowa rozpoczęła się w XIII wieku, tuż po zdobyciu miasta przez chrześcijan. Słyszałam głosy, że niektórzy specjaliści uważają ją za arcydzieło europejskiej architektury obronnej w stylu gotyckim. Jedno jest pewne – prezentuje się naprawdę wyjątkowo.
Poza zamkiem odnajdziemy również mury obronne, wzniesione za czasów średniowiecznych (choć niektórzy badacze uważają się, że powstały między III a IV wiekiem n.e.).
No i jest Torre de Menagem – tzw. wieża ostatecznej obrony. Wysoka na ok. 40 m, piękna, masywna, góruje nad miastem. Uznawana za najwyższą tego tylu budowlę w Portugalii, a nawet na Półwyspie Iberyjskim.
Francisco Augusto Baptista – mozaika
Utalentowane dłonie i artystyczny kunszt rzeźbiarza Francisco Augusto Baptisty uwieczniły zawarcie pokoju między Rzymem a Luzytanami w formie dużej, wielokolorowe i imponującej mozaiki. Piękny ślad, upamiętniający ten podniosły moment, odnajdziemy dziś nad wejściem gmachu Caixa Geral de Depósitos.
(Caixa Geral de Depósitos de Beja)
Pax Julia
Francisco Augusto Baptista
(1957-59).
Sztuka uliczna i murale
Beja zaskoczyła mnie tradycją i kulturą sztuki ulicznej, której główne owoce można podziwiać w formie murali. Spodziewałam się tu oglądać głównie azulejos i zabytkowe budowle. A tymczasem mogłam podziwiać awangardowe malowidła na ścianach budynków.
Klasztor Nossa Senhora da Conceição i zakazana miłość w tle
Miłość zakonnicy i żołnierza – czy istnieje lepszy pomysł na scenariusz romansu? Według różnych źródeł ta filmowa historia działa się w murach XV wiecznego klasztoru, które dziś funkcjonuje jako Muzeum Regionalne Królowej Leonor (miłościwie panującej rzecz jasna).
Wnętrze klasztoru zachwyca kaplicą w stylu rokoko, rzeźbionymi ołtarzami i sklepieniami pokrytymi kunsztownymi malowidłami.
A zakazana i grzeszna historia miłości była inspiracją do stworzenia powieści „Listy portugalskiej zakonnicy” (rzekomego) autorstwa Mariany d’Alcoforado.
Hospital da Misericórdia – Szpital Miłosierdzia
Szpital w XV wieku, dziś ceniony zabytek historyczny i świadectwo detronizacji styku gotyckiego na rzecz manuelińskiego. Szpital Miłosierdzia w Bej stanowił schronienie dla pielgrzymów i chorych aż do wczesnych lat XVI wieku.
Przedsionek i izby szpitalne, będące symbolem rywalizacji gotyku z jego fantazyjnym następcą, stanowią zachwycający przykład gotyckiej typologii. Nie można też zapomnieć o charyzmatycznych azulejos zdobiących ściany. One jak zawsze stają na wysokości zadania i zapierają dech w piersiach.
Muzeum Jorge Veira – klejnot sztuki współczesnej
Muzeum Jorge Vieira i mała galeria sztuki to prawdziwy klejnot w Beja. Nie spodziewałam się, że miasto skrywa pod swoimi skrzydłami część kolekcji artystycznej jednego z najważniejszych portugalskich rzeźbiarzy XX wieku.
Jorge Vieira był lizbończykiem z urodzenia, ale duszę, serce i zmysły oddał regionowi Alentejo. To zresztą całkowicie zrozumiałe. Alentejo ma w sobie spokój i nieodparty urok. Tutaj czas mija jakby o wiele prościej. Dla artysty przestał biec w Évorze w 1998 r.
Jego twórczość zabiera widza w podróż niezwykłą – do krainy nowatorskich pomysłów, świadectw nieskrępowanej fantazji oraz artystycznych eksperymentów i opływowych kształtów. Artysta wyznaczał nowe kierunki w abstrakcjonizmie, neorealizmie, surrealizmie. Z jego prac bije prostota, baśniowość i nietuzinkowy styl oraz wielki talent. Uwodzą mnie dokładnie tak samo jak malarstwo Henri Mattise lub ukochanego Henri Rousseau.
Muzeum stanowi wymarzone miejsce miłośników sztuki współczesnej i nie tylko. Warto tu zajrzeć, by poczuć bliskość eksponatów o dużej wartości artystycznej i kulturowej.
Gdzie zjeść w Beja?
Lokalnych knajpek nie brakuje. My wybraliśmy tę z widokiem na zamek, czyli Cantinho do Castelo. Mała, urocza przestrzeń z pysznymi tapasami i lokalnym winem.
Gdzie się zatrzymać w Beja?
Barrote Beja- Alojamento Local Vila – klimatyczna i w pełni wyposażona willa, znajdująca się w pobliżu najważniejszych atrakcji w Beja. Oferuje wygodne, czyste i zadbane wnętrza, utrzymane w rustykalnym stylu, w których można się sielsko zrelaksować i poczuć ducha Alentejo.
Fragmenty utworów muzycznych należą do ich prawnych właścicieli i zostały wykorzystane wg prawa cytatu (art.29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).
Materiały źródłowe i merytoryczne: